يك دسته مهم از مواد غذايي ويتامين ها هستند. ويتامين ها در بدن به عنوان كمك كننده مهم جهت انجام واكنش هاي مختلف كارآيي دارند. هر ويتامين در بدن در اعمال مختلفي دخالت دارد، اما معمولاً يكي از آن اعمال بر ديگري برتري دارد. برخي ويتامين ها در انعقاد خون، برخي در از بين بردن چربي ها (متابوليسم چربي)، برخي در متابوليسم كربوهيدرات، برخي در قواي ؟؟؟؟ و … دخالت دارند.

ويتامين ها به دو گروه محلول در آب و محلول در چربي تقيسم مي شوند. يكي از ويتامين هاي بسيار مهم و حياتي در بدن انسان ويتامين C يا اسيد اسكوربيك مي باشد كه در ذيل به شرح آن مي پردازيم.
نشانه هاي كمبود ويتامين C

ويتامين C جزو گروه ويتامين هاي محلول در آب مي باشد. چون بدن انسان نمي تواند ويتامين C را خودش بسازد و يا آن را ذخيره نمي كند، لذا بايد هر روز مواد غدايي داراي ويتامين C مصرف شوند تا بدن دچار كمبود اين ويتامين نشود. كمبود ويتامين C باعث بروز بيماري به نام «اسكوربوت» مي شود كه علايمي مثل تورم و خونريزي و زخم در لثه ها، افتادن دندان ها، خونريزي زيرپوستي، خشكي پوست و تورم استخوان ها را دارد. اين بيماري در اثر كمبود ويتامين C به مدت طولاني ايجاد مي شود و در زمان هاي قديم در بين دريانوردان و سربازان كه مدت طولاني تغذيه مناسبي نداشته ديده مي شود.
نقش ويتامين C

ويتامين C در بدن نقش هاي مهمي را بر عهده دارد كه اين نقش ها و وظايف مخصوصاً در مورد يك ورزشكار بدنساز اهميت زيادي پيدا مي كند.
برخي از اعمال ويتامين C در پرورش اندام عبارتند از:
1. ويتامين C در متابوليسم كربوهيدرات و اسيدهاي آمينه نقش دارد و چون اسيدهاي آمينه واحدهاي تشكيل دهنده پروتئين ها هستند و كربوهيدراتها نيز منبع اصلي تأمين انرژي يك ورزشكار بدنساز هستند، لذا نقش مهم ويتامين C در اين رابطه مشخص مي باشد.
2. ويتامين C موجب تسريع خونسازي مي گردد. در نتيجه ميزان ظرفيت حمل اكسيژن توسط خون افزايش مي يابد. لذا در زمان فعاليت هاي عضلاني و بدنسازي كه عضلات نياز زيادي به اكسيژن دارند ميزان اكسيژن و مواد غذايي لازم به عضلات مناسب خواهد بود.
3. ويتامين C موجب افزايش ميزان گليكوژن در كبد و عضلات مي گردد. اين نكته مخصوصاً در مورد بدنسازاني است كه اكنون در رژيم جهت مسابقه هستند، حائز اهميت است.
همانطوري كه مي دانيد نزديك به مسابقه، يك بدنساز كه مدت زيادي در رژيم هاي كم كربوهيدرات بوده است، اقدام به بارگيري كربوهيدراتي يا “Carbohydrate loading” مي كند.
اين بارگيري موجب جايگزيني ميزان گليكوژن از دست رفته در عضلات مي گردد.
پس وجود ويتامين C براي يك بارگيري كربوهيدراتي مناسب لازم است.
4. ويتامين C موجب افزايش كارآيي انقباض عضلاني در بدن و افزايش تحمل بدن نسبت به خستگي مي گردد كه خود اين مسئله نيز در بدنسازي اهميت زيادي دارد.
لذا با توجه به نكات فوق كه فقط گوشه اي از فعاليت هاي ويتامين C و ارتباط آن با بدنسازي بود در رژيم غذايي روزانه خود ويتامين C مناسب را داشته باشد. خصوصاً ورزشكاراني كه در رژيم مسابقه هستند به علت قطع مصرف برخي از غذاها بايد مواظب كمبود ويتامين C در بدن باشند.
منابع طبيعي ويتامين C

منابع ويتامين C در غذاها شامل: سبزي هاي تازه، ميوه جات مخصوصات مركبات و گوجه فرنگي مي باشد.
ورزشكاران مي توانند در صورتي كه برنامه غذايي روزانه آنها جهت رساندن ويتامين C لازم به بدنشان كافي نباشد، طبق دستور و تجويز پزشك از مكمل هاي داراي ويتامين C استفاده نمايند.
دكتر سعيد ساساني