بادکش درمانی چیست و در چه مواردی استفاده میشود؟
بادكش درماني يكي از تكنيكهاي موثر در شيوههاي طبيعي درماني مانند طب سنتي كشورهاي هند، چين و ايران است كه درمانگران اين مكاتب از آن براي درمان و تسكين بسياري از دردها و بيماريها استفاده ميكنند. اين شيوه كه با مكانيسمهاي مختلفي توسط درمانگران روي بدن انجام ميشود يكي از پركاربردترين تكنيكهاي درماني است كه در زندگي روزمره مردم نيز نقش بزرگي دارد. امروزه تكنيكهاي سادهتر و آسانتر آن توسط درمانگران به مردم آموزش داده ميشود تا آنها از اين تكنيكها بهطور روزمره براي از بين بردن دردها، اسپاسمها، گرفتگيها و خستگيهاي ناشي از يك روز كاري استفاده كنند.
حتما تا به حال برايتان پيش آمده كه پس از يك روز كاري يا چندساعت تمرينات ورزشي دچار خستگي و كوفتگي در بخشهاي مختلف بدن شويد. اين خستگيها معمولا بهدليل تجمع موادي زائدي مانند اسيدلاكتيك در بدن بهوجود ميآيد. وجود اين مواد زائد در سلولها و مويرگهاي سطح بدن مانع از خونرساني دقيق و مناسب به سلولهاي بدن و موضعهاي مختلف شده و به اين ترتيب درد و خستگي را با خود به همراه ميآورد. از اينرو درمانگران با تجويز بادكش به بيمار خود تلاش ميكنند تا با از بين بردن و تغيير دادن موضع مواد زائد و با ايجاد انبساط در مجاري و عروق خوني به اكسيژنرساني بهتر به سلولهاي بدن و رفع خستگي و كوفتگي عضلات كمك كنند. اين شيوه يكي از تكنيكهايي است كه مردم به توصيه پزشكشان ميتوانند در خانه از آن استفاده كنند.
يكي ديگر از فوايد بادكش كه ناشي از خاصيتخونرساني موضعي آن در بدن است، تسريع روند بهبود آسيبهاي بافتي و عفونتهاي موضعي در بدن است. به اين ترتيب كه درمانگر با كمك بادكش كردن و افزايش جريان گردش خون در موضع موردنظر موجب فراخواني سلولهاي دفاعي به موضع آسيبديده ميشود و به اين ترتيب امكان تسريع درمان و بهبود زخمها را سرعت ميبخشد. اين تكنيك توسط بسياري از درمانگران بهويژه براي درمان برخي از زخمها مورد استفاده قرار ميگيرد.
در زمانهاي قديم بسياري از درمانگران از بادكش براي تخليه سم، عفونتهاي موضعي و همينطور سم نيش حشرات، انواع گزيدگيها و نيش ماروعقرب استفاده ميكردند. اين درمانگران با كمك بادكش و ايجاد خلأ در موضعي كه سم يا نيش حشره به آن وارد شده است موجب تخليه سم از جريان گردش خون شده و با كمك مرهمها و داروهاي گياهي كه براي بيمار تجويز ميكردند به درمان او ميپرداختند. اين شيوه اگر چه امروز كمتر مورد استفاده قرار ميگيرد اما هنوز هم بهعنوان يكي از شيوههاي موثر در برخي از نقاط جهان مورد استفاده قرار ميگيرد.
يكي از ويژگيهاي بادكش درمان يبوست و از بين بردن كندي عملكرد دستگاه گوارش بهويژه رودههاست. درمانگران طب سنتي در ايران و چين براي افرادي كه مبتلا به كندي عملكرد رودها و حركات دودي شكل آن هستند، توصيه ميكنند از بادكش ناحيه شكم براي بهبود اين مسئله استفاده كنند. اين درمانگران با تجويز بادكش بهويژه بادكشهاي متحرك كه با ماليدن روغن روي موضع شكم انجام ميشود موجب ميشوند تا كندي حركتهاي دودي شكل دستگاه گوارش درمان شده و بيمار به مرور با يبوست خداحافظي كند.
گاهي ممكن است بهدليل فشارهاي ناشي از كار روزانه و تنشهاي ناشي از آن دچار گرفتگي عضلات و اسپاسمهاي عضلاني دردناك شويد. اين گرفتگيها كه معمولا روي عضلات ناحيه ران، ساق پا و عضلات پشت ديده ميشود، فشار زيادي را روي عصبهاي بدن وارد ميكنند و معمولا با دردهاي شديد همراه هستند. ارائه تكنيكهاي بادكش در اين شرايط به بيمار مبتلا به اسپاسم كمك ميكند تا علاوه بر از بين بردن گرفتگيها با خونرساني و اكسيژنرساني مناسب به عضلات سخت شده به بهبود آنها و كاهش درد كمك كند.
برخي از درمانگران شيوههاي طبيعي از بادكشدرماني براي بهبود دردهاي ناشي از بيماريهاي مفصلي بهويژه دردهاي مفصل زانو كه بهدليل تجمع مايع مفصلي در اين ناحيه بهوجود ميآيد، استفاده ميكنند. اين درمانگران بر اين باورند بادكش كردن ناحيه مفصل تحت نظارت درمانگر طب سنتي ميتواند تاثير زيادي در كاهش تجمع مايع در مفصل زانو و بهبود دردهاي اين ناحيه شود. اين درمانگران معتقدند بادكش متناوب ناحيه زانو در مدت زمان يك ماه تاثير بسيار موثري بر كاهش دردهاي ناحيه مفصل زانو خواهد داشت.
برخي از درمانگران طب سنتي و حتي بسياري از متخصصان پوست در طب رايج بر اين باورند كه تكنيكهاي خاصي از بادكش درماني بهويژه استفاده از بادكش متناوب و منقطع در درمان برخي از بيماريهاي پوست موثر است. در اين شيوه بهدليل حساسيتي كه در پوست برخي از مناطق مثل پوست صورت و گونهها وجود دارد، درمانگر از اين روش كه 3 تا 4 ثانيه به طول ميانجامد به دفعاتي كه لازم است براي درمان بيماري استفاده ميكند. به اين ترتيب احتمال بروز كبودي يا تغيير رنگ در ناحيه بادكش در پوست حساس صورت منتفي ميشود.
گاهي در شرايطي كه بيمار دچار اسپاسمهاي شديد عضلاني است و خستگي شديدي بر او غالب شده است، درمانگر ترجيح ميدهد از بادكش متحرك و روغندرماني استفاده كند. در اين مرحله درمانگر بدن بيمار يا موضع موردنظر را با يكي از روغنهاي زيتون، كنجد يا روغن بادام تلخ ماساژ ميدهد و سپس ليوان بادكش را روي موضع قرار داده و پس از انجام بادكش آن را روي موضع حركت ميدهد. به اين ترتيب برخي از سموم و مواد زائد كه در عروق بدن تجمع كردهاند جابهجا شده و به مرور از بدن تخليه مي شوند. از اين شيوه براي درمان يبوست، اختلالهاي ايجاد شده در دستگاه گوارش و اسپاسمهاي روده نيز استفاده ميكنند.
بادكش ثابت كه يكي از سادهترين روشها و تكنيكهاي استفاده از بادكش است، معمولا براي بهبود و درمان دردها، خستگيهاي مزمن و كوفتگيهاي سطحي در نواحي مختلف بدن مورد استفاده قرار ميگيرد. بسياري از مردم طرز استفاده از اين نوع بادكش كه در داروخانههاي كشور نيز وجود دارد را ميدانند و از آن براي كاهش دردهاي خود و از بين بردن خستگيها و تسكين تنشهاي روزانه استفاده ميكنند.
براي انجام بادكش نكاتي وجود دارد كه توجه به آنها براي حفظ سلامت دريافتكننده ماساژ بسيار ضروري و مهم است.
- افرادي كه پوست بدن آنها جوشهاي زياد و عفوني دارد پيش از استفاده از بادكش حتما با متخصص مشورت كنند.
- درصورتي كه پاهاي شما به واريس شديد دچار است از انجام خودسرانه بادكش در ناحيه مبتلا به واريس خودداري كنيد زيرا ممكن است موجب حركت لختههاي خوني و بروز سكته شود.
- اگر پس از بادكش دچار كبودي مختصري شديد اين امر يكي از عوارض شايع ناشي از بادكش است و در كمتر از يك هفته كاملا از روي پوستتان محو ميشود.
- از قرار دادن بادكش روي بدن بهمدت زمان طولاني پرهيز كنيد، اين كار موجب بروز تاول در پوست بيمار ميشود.
- ميزان بادكش در افراد لاغر و ضعيف هميشه با افراد چاق متفاوت است بايد، مراقب باشيد، هنگام ارائه بادكش به وضعيت بدن دريافتكننده بادكش توجه كنيد
- مکانسیم بیان شده برای اثرات بادکش (سرد و گرم) در بدن از دیدگاه حکیم بوعلی سینا (ره) در کتاب قانون فی الطب و جناب حکیم محمد حسین عقیلی خراسانی شیرازی در کتاب خلاصه الحکمة عبارت است از:
۱. انحراف: انحراف ماده و جذب آن به سمت دیگری که باعث سکون آن ماده بشود، مثل بادکش کردن قفسه سینه برای قطع خونریزی شدید دوران قاعدگی.
۲. ابراز: بارز کردن ورمی که در عمق اعضاء است برای اینکه معالجه (داروها) به آن برسد.
۳. انتقال: انتقال ورم از عضو شریف به عضو پست ترِ هم جوار(عضو نزدیک).
۴. تسخین: برای گرم کردن عضو و جذب خون به سمت آن عضو، و همچنین برای به تحلیل بردن باد اعضاء که بادکش گرم اثرش در این مورد قویتر است.
۵. تخلیه: انتقال مواد از موضع طبیعی تولید کننده آن ماده، که مواد خودش در آن نازل شده و باعث تورم در آن عضو شده است مثل بیماری قیله که محجمه(ظرف حجامت) را بر عانه می گذارند.
۶. تسکین: استعمال بادکش برای کاهش و تسکین دردها، مثل گذاشتن لیوان بادکش روی ناف (= السرة) به خاطر قولنج مبرح و درد ناک (در اصطلاح عامیانه افتادگی ناف نام دارد.) و بادهای شکم و دردهای رحمی که در هنگام حرکت خون (هنگام قاعدگی) عارض می شود به خصوص برای جوانان، و یا بادکش کردن روی باسن برای بیماری سیاتیک.با استفاده از خواص فوق می توان از بادکش در موارد زیر استفاده کرد:
۱. فراخوان غذایی(خونی): به دلیل افزایش جریان خون مویرگی با انجام بادکش در مواضع مختلف خون رسانی(غذارسانی) به آن مواضع بیشتر خواهد شد. لذا می توان از این روش برای افزایش بافت ماهیچه ای استفاده نمود. (مثلاً برای رفع لاغری های موضعی مثل لاغری صورت می توان از این روش استفاده نمود البته – برای صورت نوع بادکش متناوب و خیلی سبک می باشد.) همچنین می توان چربی موضعی را مقداری برطرف نمود چون مزاج خون گرم است(بخصوص با بادکش گرم نوع اول).
۲. فراخوان دفاعی: افزایش خون رسانی موضعی با فراخوانی سلول های دفاعی و فاکتور های ضد التهاب خونی به موضع، باعث تسریع ترمیم آسیب های بافتی و عفونت های موضعی می شود.(متمرکز شدن قوای بدن در ناحیه بادکش) مثلاً با بادکش کردن اطراف زخم های بستر می توان به ترمیم و بهبود این زخم ها کمک شایانی کرد. و یا در در درمان بیماری برص و … از این روش می توان کمک گرفت.
۳. ایجاد انبساط: بادکش باعث رفع اسپاسم و گرفتگی های عضلانی و ایجاد انبساط در عضلات و اعضا می گردد.(برای انبساط عضلات بهتر است از بادکش گرم استفاده شود- البته مزاج شخص نیز باید لحاظ شود).
۴. انتقال مواد: بادکش باعث انتقال مواد از مواضع مجاور موضع بادکش به موضع بادکش می گردد و از این خاصیت برای انتقال مواد از عضوی به عضوی دیگر استفاده می گردد، مثل انتقال مواد سوداوی از مغز به سمت اسافل.
۵. تحریک فعالیت موضعی: بادکش باعث حرکت در عضوها می شود، مثل افزایش حرکت دودی روده ها با بادکش سبک روی شکم.(ورزش موضعی).
۶. رفع خستگی: به خاطر خون رسانی زیاد و سایر خواص، بادکش در رفع خستگی و کسالت قابل استفاده است به خصوص در بعضی مزاجها، مثل بادکش گرم در فردی با مزاج سرد و تر.
۷. تمرکز قوا بر عضوی خاص: بادکش باعث توجه قوه مدبره و تمرکز قوای بدن به موضع تحت بادکش می گردد. مثلاً در سردردها می توانیم برای تسکین، قوای بدن را به سمت ساق پا بکشیم یا مثلاً برای برخی بیماریها که علت آنها ضعف عضو است به خوبی می توانیم از بادکش برای تقویت آن عضو کمک بگیریم. البته واضح است که در مورد اول هدف تسکین و در مورد دوم هدف درمان است.
۸. اخراج مواد مضر از بدن: برای کمک به خروج مواد و سموم از بدن می توان از بادکش استفاده کرد، مثل خروج نیش حشرات یا عفونت آبسه ای که باز شده است.
۹. رفع ریح اعضا: بادکش باعث از بین رفتن نفخ اعضا می شود و بادکش گرم در این مورد اثرش بیشتر می باشد .
برچسب آیا بادکش درمانی ضرری داردآیا بادکش درمانی مفید استآیا بادکش کردن مفید استاز بادكش درماني بيشتر بدانيمبا فواید بادکش آشنا شویدبادكش ثابتبادكش متحركبادكش متناوببادکشبادکش درمانیبادکش کردن بدنخاصیت بادکش کردنخواص بادکش کردنفایده های بادکش کردنفواید بادکشفواید بادکش درمانیمحل های بادکشهمه چیز درباره بادکش درمانی
84 دیدگاه در خصوص “بادکش درمانی چیست و در چه مواردی استفاده میشود؟”