جراحی یا لیزر خال کدام روش بهتر است و به چه عواملی بستگی دارد ؟

وجود یک خال رنگی به‌خصوص روی صورت، برخی مواقع زیبایی صورت را دوچندان می‌کند اما گاهی مواقع بسیار ناراحت کننده است و باعث کاهش اعتماد به نفس افراد می گردد . امروزه برداشتن خال، شایع است و شاید در میان اقدامات زیبایی، یکی از پرطرفدارترین‌ها باشد

اما نکته ای که شایان ذکر است این است که برداشتن خال یا براساس ضرورت طبی صورت می‌گیرد و یا به خاطر زیبایی. برخی از خال ها با توجه به ضرورت پزشکی باید هرچه سریعتر با تشخیص پزشک نمونه برداری و بررسی پاتولوژیک شده و برداشته شوند.

خال‌هایی که به‌طور ناگهانی دچار تغییراتی مثل پیدا کردن حاشیه نامنظم، نامنظم شدن رنگ خال، پیدا کردن حاشیه غیر قرینه، خارش، التهاب، ‌خونریزی و … شوند، ‌بایدتحت نظر پزشک و با انجام آزمایش‌های لازم در این زمینه برداشته شوند. اما در حالت عادی اگر خال دچار هیچ‌کدام از این تغییرات نشد، برداشتن آن از نظر طبی هیچ ضرورتی ندارد.

به همین منظور با تشخیص پزشک تقریبا در اکثر موارد قبل از برداشتن خال‌ها پزشکان با معاینه و نمونه برداری سعی می‌کنند مطمئن شوند که خال مذکور خوش‌خیم یا بدخیم است.

پس از مشخص شدن نوع ضایعه روش درمانی انتخاب می گردد.

روش های مختلف برداشتن خال ها بستگی به سن بیمار، بزرگ یا کوچک بودن خال، عمق خال، و حتی مکان خال دارد.

خال های مادرزادی بزرگتر از یک سانتیمتر بهتر است جراحی شوند چون عمق زیادی دارند. اما خالهای کوچکتر از یک سانتیمتر در صورتیکه از نظر پزشک نگران کننده نباشد معمولا نیاز به جراحی ندارند و امروزه با سایر روش ها نظیر رادیو فرکانس، یا لیزر به صورت کامل برداشته می شوند.

از لیزر برای درمان خال های مادرزادی بزرگتر از یک سانتیمتر نیز می توان استفاده کرد اما شانس عود ضایعه وجود دارد

عوارض برداشتن خال چیست ؟

برداشتن خال های روی گردن و سینه احتمال بجاگذاشتن اسکار هیپرتروفیک ( یا به اصطلاح عام گوشت اضافی ) دارد لذا همواره باید احتیاطات لازم به عمل آید و پزشک نکات لازم جهت پیشگیری از این عارضه را رعایت کند احتمال آن خیلی کمتر می شود ولی به هیچ عنوان این احتمال کاملا از بین نخواهد رفت. معمولاً بعد از جراحی و یا لیزر خال یک قرمزی در محل برداشت خال ایجاد می شود که با توجه به عمق ضایعه از ۲ هفته تا ۶ ماه بعد بطور کامل از بین می رود.

عود خال ها بستگی به چه عواملی دارد ؟

خال فقط همان چیزی که میبینیم نیست بلکه سلولهای حاشیه و حتی ریشه خال ممکن است بی رنگ باشند . بنابراین هنگام برداشتن خال باید کمی از حاشیه ها و عمق بظاهر سالم خال هم برداشته شود. در غیر اینصورت احتمال عود آن بیشتر خواهد بود.

عود یا بازگشت خال بستگی به عمق خال دارد. خال های عمیق معمولاً احتمال عود بیشتری دارند. البته عود خال با لیزر کمتر از ۵ درصد است. عود خال با جراحی یا رادیوفرکانس حدود ۱۵ درصد است.

گاهی مواقع در خال های خیلی عمیق می توان به منظور کاهش احتمال اسکار از ۲ یا ۳ مرحله برای برداشتن آن استفاده نمود که اینگونه موارد بیانگر عود خال نیست.

در سنین زیر ۳۰ سال خال ها سلول های فعال تری دارند لذا شانس عود خال در این دوره بیشتر است لذا بهتر است از روش هایی که عود کمتر دارند در این سنین استفاده شود. در صورت بازگشت خال معمولا کوچکتر از قبل بوده و در مرحله دوم باید مجدد ترمیم گردد این مرحله بین ۳ تا ۶ ماه بعد خواهد بود.معمولا در سنین بالاتر احتمال برگشت خال ها کمتر است

آیا برداشتن خال باعث تبدیل آن به بدخیمی می شود ؟

برداشتن خال به هیچ عنوان باعث تبدیل شدن آن به سرطان نمی شود مگر اینکه ضایعه از همان ابتدا یک خال سرطانی باشد. معمولا در اینگونه موارد اگر نمونه برداری و بررسی لازم انجام نگیرد ممکن است درمان ناقص انجام شود و پس از مدتی سرطان گسترش یافته تظاهر یابد. بنابراین بهتر است حتما در موارد مشکوک نمونه برداری و بررسی سیتوپاتولوژیک و آزمایشگاهی به عمل آید.

ضایعاتی سرطانی یا پیش سرطانی که ممکن است با خال ساده اشتباه شوند و درمان ناقص برایشان انجام شود شامل ملانوما، سرطان سلول سنگفرشی SCC، آکتینیک کراتوزیس می باشد. در اینگونه موارد اگر فرد یا پزشک گمان کنند که یک خال ساده است و بررسی کامل انجام نشود پس از برداشتن ضایعه (ظاهرا خال) احتمال عود یا گسترش سرطان وجود دارد اما اگر یک خال ساده باشد به هیچ عنوان برداشتن آن باعث سرطانی شدن ضایعه نخواهد شد.

خالهائی که دچار تغییر رنگ ، شکل ،حاشیه ویا اندازه ویا غیر قرینه شوند همچنین خالهای که به خارش می افتند یا حاشیه نامنظم دارند معمولا یک خال ساده نبوده و حتما نیاز به بررسی های دقیق تر و نمونه برداری دارند در اینگونه موارد بهترین روش جراحی است.

جراحی یا لیزر کدام مناسب تر است ؟

روش ثابت یا واحدی برای برداشتن همه خال ها وجود ندارد و برای هر خالی با توجه به ویژگی هایش یک روش مناسب است. روشهای برداشتن خالها بستگی به سن بیمار، بزرگ یا کوچک بودن خال ،عمق خال ، رنگ خال وحتی مکان خال متفاوت است .

مثلا خالهای مادرزادی بهتر است با جراحی برداشته شوند چون عمق خیلی زیادی دارند البته در گروهی از خالهای مادرزادی که زیر ۸ سانتیمتر هستند می توان از لیزر استفاده کرد اما شانس عود ضایعه وجود دارد ،یا خالهای که دارای موهای ضخیم هستند نیز باید به روش جراحی برداشته شوند زیرا سلولهای خال در طول ریشه مو وجود دارند .

خالهای بدون رنگ ویا خالهای ریز وسطحی را به روش لیزر و یا حتی رادیوفرکانس هم می توان بصورت کامل از بین برد. با لیزر همچنین خال های داخل ابرو و حتی لبه پلک ها را می توان با ظرافت کامل از بین برد، بدون اینکه به موی ابرو و یا حتی مژه آسیبی برسد

مراقبت های بعد از عمل

در روش جراحی؛ بیمار باید در هفته اول پس از جراحی باید از پمادهای آنتی بیوتیک موضعی استفاده کند تا جای عمل دچار عفونت نشود و بعد از ۲۴ ساعت می تواند صورتش را بشوید. رعایت نکات بهداشتی و استفاده مرتب از پمادها در هفته های اول بعد از عمل بسیار مهم است. سه تا پنج روز بعد از عمل بخیه ها کشیده می شوند

در روش لیزر؛ سطح پوست در ناحیه خال دچار یک زخم بسیار سطحی خواهد بود اما معمولا خونریزی یا درد نخواهد داشت. استفاده از کرم ترمیم کننده نظیر سیکاموزا و آنتی بیوتیک موضعی یا سیتمیک نیز ضروری است. فرد پس از ۲۴ ساعت می تواند ناحیه مورد نظر را شستشو دهد. معمولا طی ۲ هفته اول کرم های ترمیم کننده تجویز می شود و پس از ۲ هفته ضایعه کاملا ترمیم می شود. استفاده از ضد آفتاب همواره ضروری است

در روش رادیوفرکانس نیز معمولا ضایعه طی ۳ تا ۵ روز بهبود می یابد. استفاده از کرم ترمیم کننده نظیر سیکاموزا و آنتی بیوتیک موضعی یا سیتمیک نیز ضروری است. فرد پس از ۲۴ ساعت می تواند ناحیه مورد نظر را شستشو دهد.

عوارض برداشتن خال چیست ؟

قرمزی جای خال :معمولا بعد از جراحی و یا لیزر خال یک قرمزی در محل برداشت خال ایجاد می شود که طی چند روز تا چند هفته خود بخود از بین می رود .در صورتیکه این قرمزی طولانی شود می توان از لیزر PDL و یا IPL جهت بر طرف کردن سریعتر آن استفاده کرد . البته در مواردی که بتوان از روش رادیوفرکانس استفاده کرد معمولا احتمال قرمزی جای خال بسیار کم است.

تیرگی جای خال: در بعضی پوستها مخصوصا پوستهای سبز امکان دارد جای خال کمی تیره تر شود ، که آنهم طی چند هفته تا چند ماه به مرور از بین می رود .در صورتیکه فرد می خواهد زودتر تیرگی را رفع کند می تواند از لیزر کیوسویچ Nd- YAG جهت بر طرف کردن آن استفاده کند .

اسکار (جوشگاه ویا رد ) :احتمال باقی ماندن اسکار ( باقی ماندن جای خال ) بعد از : عمل خال بستگی به مهارت پزشک ونوع ترمیم پوست دارد. البته که خالهای بزرگتر امکان اینکه از خود رد بجا بگذارند را دارند.

خالهایی که روی نواحی برجسته گونه ها نیز امکان بجا گذاشتن رد را دارند وهمچنین خالهای روی گردن وسینه واندام احتمال بجا گذاشتن اسکار هیپرتروفیک (گوشت اضافی ) دارند ، نتیجه برداشتن خال در نواحی مقعر صورت مثل بناگوش وخط خنده عالیست ودر خیلی از موارد هیچگونه جوشگاه ویا رد بجا نمی گذارد .
اگر بعد از برداشت خال رد جراحی باقی بماند برای بر طرف کردن آن لیزر می تواند جوشگاه آنرا بر طرف کند .

در صورتی که مراقبت های بعد از برداشت به درستی انجام شود معمولا شانس عوارض کاهش می یابد.